Trung Quốc đạt thặng dư thương mại kỷ lục gần 1.000 tỷ USD năm 2024, nhờ xuất khẩu tăng mạnh trong khi nhập khẩu chững lại. Dù đối mặt với căng thẳng thương mại, nước này tiếp tục dẫn đầu toàn cầu về xuất khẩu công nghiệp, đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế.
Năm 2024, Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại ấn tượng, đạt mức 990 tỷ USD nhờ xuất khẩu tăng mạnh trong khi nhập khẩu gần như không biến động.
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố ngày 13/1, kim ngạch xuất khẩu của nước này trong năm 2024 đạt 3.580 tỷ USD, tăng gần 6% so với năm trước. Trong khi đó, nhập khẩu chỉ tăng nhẹ 1%, đạt 2.590 tỷ USD. Kết quả này giúp thặng dư thương mại vượt qua kỷ lục cũ 838 tỷ USD được thiết lập vào năm 2022.
Riêng trong tháng 12/2024, thặng dư thương mại của Trung Quốc đạt mức cao nhất từ trước đến nay, 104,8 tỷ USD. Xuất khẩu tăng mạnh khi các doanh nghiệp quốc tế đẩy mạnh nhập hàng trước thời điểm ông Donald Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ ngày 20/1, với lời hứa tăng thuế nhập khẩu hàng Trung Quốc lên mức 60-100% trong chiến dịch tranh cử. Thặng dư thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ riêng tháng 12 đạt 33,5 tỷ USD, tăng gần 4 tỷ USD so với tháng 11.
Theo ông Xu Tianchen, chuyên gia kinh tế cấp cao tại EIU, việc các doanh nghiệp gấp rút nhập hàng trong tháng 12 có thể liên quan đến khả năng áp thuế mới của chính quyền Tổng thống Trump và dịp Tết Nguyên đán tại Trung Quốc. Ngoài ra, quốc gia này cũng tăng cường tích trữ hàng hóa như đồng và quặng sắt theo chiến lược mua giá thấp.
Mặc dù thâm hụt thương mại về dầu thô và tài nguyên thiên nhiên, Trung Quốc đạt thặng dư lớn về hàng hóa công nghiệp. Đây là yếu tố quan trọng giúp tạo việc làm và đảm bảo an ninh quốc gia.
Báo cáo từ New York Times chỉ ra rằng, sau khi điều chỉnh theo lạm phát, thặng dư thương mại của Trung Quốc năm 2024 vượt xa mọi quốc gia khác trong một thế kỷ qua, kể cả các cường quốc xuất khẩu như Đức, Nhật Bản và Mỹ. Các nhà máy của Trung Quốc đang thống trị ngành sản xuất toàn cầu.
Trung Quốc đã chuyển từ một nước nhập khẩu ô tô thành quốc gia xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới. Ngoài ra, nước này còn sản xuất phần lớn pin năng lượng mặt trời toàn cầu và đang phát triển máy bay để cạnh tranh với Airbus và Boeing. Xuất khẩu tiếp tục đóng vai trò là động lực tăng trưởng chính, khi lĩnh vực bất động sản và tiêu dùng nội địa còn trì trệ.
Mặc dù xuất khẩu mang lại lợi ích lớn cho nền kinh tế, sự tràn ngập của hàng hóa Trung Quốc đã dẫn đến nhiều chỉ trích từ các đối tác thương mại. Các nước phát triển như Mỹ và EU đã áp thuế nhập khẩu nhằm hạn chế hàng hóa từ Trung Quốc, đặc biệt là xe điện. Đáp lại, Trung Quốc cũng áp thuế trả đũa, làm gia tăng nguy cơ chiến tranh thương mại, đe dọa sự ổn định kinh tế toàn cầu.
Trong khi xuất khẩu tăng mạnh, nhập khẩu hàng hóa của Trung Quốc thời gian qua lại chậm lại. Điều này phù hợp với chiến lược tự chủ mà Trung Quốc đã theo đuổi trong hai thập kỷ qua, đặc biệt là trong kế hoạch “Made in China 2025,” với mục tiêu chi 300 tỷ USD thúc đẩy sản xuất công nghệ cao trong nước.
